شعار سازمان جهانی بهداشت در سال ۲۰۲۴

در سراسر جهان، حق برخورداری از سلامت میلیون ها نفر به طور فزاینده ای در معرض تهدید قرار می گیرد. بیماری ها و بلایا به عنوان عوامل مرگ و میر و ناتوانی ها ظاهر می شوند. کماکان جنگ ها و درگیری ها ویرانگر زندگی ها هستند و باعث مرگ، درد، گرسنگی و ناراحتی های روانی فزاینده می شوند.

سوزاندن سوخت‌های فسیلی به طور همزمان باعث ایجاد بحران های آب و هوایی می‌شود و حق تنفس هوای پاک را از همه ما سلب می‌کند، به طوری که بر اثر آلودگی های هوای درونی (فضاهای درونی اماکن مسکونی و غیرمسکونی) و بیرونی (آلودگی هوای شهری و آلودگی های کلان در ابعاد محیط زیستی) هر 5 ثانیه یک نفر جان خود را از دست می‌دهد.

شورای اقتصاد سلامت سازمان جهانی بهداشت دریافته است که حداقل 140 کشور سلامت را به عنوان یکی از حقوق بشر در قانون اساسی خود به رسمیت می شناسند. با این حال کشورها قوانینی را تصویب و اجرا نمی کنند تا اطمینان حاصل شود که جمعیت آنها از حق دسترسی به خدمات بهداشتی برخوردار هستند. این نشان دهنده این واقعیت است که حداقل 4.5 میلیارد نفر - بیش از نیمی از جمعیت جهان - در سال 2021 به طور کامل تحت پوشش خدمات بهداشتی ضروری نبوده اند.

برای پرداختن به این نوع چالش‌ها، شعار روز جهانی بهداشت 2024 «سلامت من، حق من» انتخاب شده است.

شعار انتخابی امسال سازمان جهانی بهداشت فرصتی است برای حمایت از حق همه افراد در جای جای کره زمین برای دسترسی به خدمات بهداشتی با کیفیت، آموزش و اطلاعات و همچنین آب آشامیدنی سالم، هوای پاک، تغذیه خوب، مسکن باکیفیت، شرایط کار و محیط زیست مناسب.

سلامتی حق اساسی هر انسانی است. سلامت به عنوان یکی از حقوق اساسی بشر در قانون اساسی سازمان جهانی بهداشت WHO (1948)، اعلامیه جهانی حقوق بشر (1948) و بسیاری از معاهدات بین المللی و منطقه ای حقوق بشر به رسمیت شناخته شده است. همه ی کشورهای عضو WHO حداقل یک معاهده را تصویب کرده اند که حق داشتن بالاترین استانداردهای قابل دستیابی سلامت جسمی و روانی را به رسمیت می شناسد.

به عبارت دیگر این کشورها در راستای تامین این حقوق تعهدات قانونی دارند هرچند می دانیم که برای تحقق این اهداف نیاز به زمان و منابع دارند. بخشی از این تعهدات به خصوص حق برخورداری برابر و بدون تبعیض از نیازهای درمانی از فوریت بیشتری برخوردار است.

حقوق مرتبط با سلامتی مشتمل بر حق برخورداری از سلامت جسمانی، حق کنترل بر سلامت، رضایت آگاهانه از تامین سلامت و مشارکت در تصمیم گیری های مرتبط با سلامت است.

حق برخورداری از سلامتی با تحقق سایر حقوق بشر از جمله حقوق زندگی، غذا، مسکن، کار، تحصیل و دسترسی به اطلاعات ارتباط تنگاتنگی دارد و به تمام آنها وابسته است. دسترسی بدون تبعیض به خدمات و سیستم های بهداشتی با کیفیت، به موقع و مناسب از جمله دیگر عوامل تعیین کننده در  زمینه ی سلامت است.

ترجمه، تهیه و تنظیم

مهندس علی اعظم سلگی

دبیر دبیرخانه ایمنی، بهداشت و محیط زیست دانشگاه تهران